«1926. Νοεμβρίου 12. Ο συγγραφέας τής Χρονογραφίας τούτης ανταμώνει πρώτη φορά τον Κ. στην Αθήνα», σημειώνει (σελ. 19) ο συμπατριώτης, φίλος και βιογράφος τού Νίκου Καζαντζάκη, λογοτέχνης και ο ίδιος, Παντελής Πρεβελάκης (1909-1986). Με αγάπη, σεβασμό και φροντίδα, με μέθοδο και σχολαστικότητα, μας δίνει στο πολύτιμο αυτό βιβλίο μιαν από τις πληρέστερες και εγκυρότερες βιογραφικές πηγές για τον Νίκο Καζαντζάκη. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν μπορεί κάποιος να ασχοληθεί επιτυχώς με τον βίο και το έργο τού Νίκου Καζαντζάκη, χωρίς να καταφύγει στο βιβλίο αυτό, καθώς και στο βιβλίο τής Ελένης Ν. Καζαντζάκη Νίκος Καζαντζάκης, Ο Ασυμβίβαστος (Βιογραφία βασισμένη σε ανέκδοτα γράμματα και κείμενά του).

ΤΕΤΡΑΚΟΣΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΣΤΟΝ ΠΡΕΒΕΛΑΚΗ

«Τετρακόσιες επιστολές, και μαζί μια σαρανταριά αυτόγραφα του Καζαντζάκη, συγκεντρωμένα σ' έναν τόμο, αποτελούν δίχως άλλο μια σπουδαία ανθρώπινη μαρτυρία. Αλλά ο αναγνώστης μπορεί να είναι το ίδιο βέβαιος πως κρατάει στα χέρια του κι ένα ιδιότυπο λογοτεχνικό κείμενο. Ο Καζαντζάκης απευθύνεται σ' έναν ομότεχνο, που τυχαίνει να είναι ο στενότερος φίλος του: αυτό προσδιορίζει το είδος των θεμάτων του και την ποιότητα του ύφους του, και συνάμα ευνοεί μιαν ειλικρίνεια που πολλές φορές φτάνει στην εξομολόγηση. Τα Τετρακόσια Γράμματα, κλιμακωμένα σε τριάντα ένα χρόνια, ισοδυναμούν με σελίδες αυτοβιογραφίας ή προσωπικού ημερολόγιου και ρίχνουν δυνατό φως τόσο στη ζωή και το έργο τού Καζαντζάκη όσο και στον τόπο και τον καιρό του.

»Η καθαρότητα του βίου του και η ευγένεια των σκοπών του επέτρεπαν στον Καζαντζάκη να μην αποκρύπτει τις αντιδράσεις του και να φανερώνει, από γράμμα σε γράμμα, το χαρακτήρα του. Η προοδευτική αποκάλυψη του ζωντανού ανθρώπου αποτελεί τη βαθύτερη γοητεία τούτου εδώ του βιβλίου, όπως συμβαίνει με τα καλά μυθιστορήματα. Αλλά η φύση τής επιστολογραφίας το έχει να χειρίζεται και πράματα δευτερεύοντα, καθώς ο επιστολογράφος βρίσκεται μπερδε¬μένος στην πλεκτάνη τού χρόνου. Ανήκει επομένως στον αναγνώστη να παρακολουθήσει τα φανερώματα του καταγωγικού πυρήνα και να τα συγκροτήσει σε μιαν ενότητα, αν θέλει να υπερβεί τα τυχαία γεγονότα και να κατακτήσει ένα Πρόσωπο.

»Στο βιβλίο που έχω αφιερώσει στον Καζαντζάκη με τον τίτλο Ο Ποιητής και το Ποίημα της Οδύσσειας, προσπάθησα κι εγώ να συλλάβω το χαρακτήρα του και να τον προτείνω ως την αρχή της δημιουργίας του. Σ' αυτό με βοήθησε –χώρια από τα Γράμματα– η ζωντανή αίσθηση που είχα από τον άνθρωπο, η κοινή καταγωγή μας και τα ταυτόσημα ενδιαφέροντά μας, για να μην πω η πνευματική μας συμβίωση. Το βιβλίο μου εκείνο, και μάλιστα το πρώτο του μέρος, θα μπορούσα να το θεωρήσω σήμερα ως την καταλληλότερη εισαγωγή στα Τετρακόσια Γράμματα, και δε διστάζω να παραπέμψω σ' αυτό τον αναγνώστη που επιθυμεί να εννοήσει καλύτερα τον Καζαντζάκη. [...]»

(Από τη σελ. ια΄ του βιβλίουΤετρακόσια Γράμματα του Καζαντζάκη στον Πρεβελάκη.)